Eşkal Tarifi Nasıl Yapılır? Eşkal Tespiti Nedir? İnsanların Değişmeyen Özellikleri, Özel Güvenlik Yakalama Çeşitleri

 Eşkal Nedir:  Kişilerin gözle görülebilen belirgin özellikleri ile birlikte ana ayırt edici özellikleri olan; Alın, Kaş, Göz, Burun, Ağız, ...

 Eşkal Nedir: Kişilerin gözle görülebilen belirgin özellikleri ile birlikte ana ayırt edici özellikleri olan; Alın, Kaş, Göz, Burun, Ağız, Kulak, Yanak, Çene, Yüz çizgileri, Yüz şekli ve bunların kombinasyonlarından oluşan resimdir.

Eşkal,  kişinin belirgin özellikleri tarif edilerek yapılan resimdir.
Eşkal, olaya karışan kişinin tanık tarafından ayırt edici özellikleriyle ifade edilmesidir.
Eşkal,  kişinin; boy, vücut ve renk gibi fiziki özelliklerinin tanımlanmasıdır.
Eşkal, mağdur, tanık veya görevli tarafından yapılan tanımlamaya göre çizilen robot resmidir

İnsanların Değişmeyen Özellikleri: Çok uzun veya kısa boy, belirgin sakatlıklar, fiziksel yapı, kekemelik, pelteklik, yavaş konuşma, sağırlık, dilsizlik, ameliyat izleri, ten rengi, , yanık izleri, gözlerde şaşılık vb.dir

Eşkal Tarifinde Belirtilecek Özellikler: Cinsiyet, vücut yapısı, yüz yapısı, kafa yapısı, alın, kaş, burun, ağız, çene, dudaklar, kulaklar, eller, boy, kilo, göz rengi, saç rengi, ten rengi, kekemelik, sakatlık, topallık, saç kesimi, yüzde veya vücutta leke, ben veya çil gibi izler.

Yakalama: Kamu güvenliğine, kamu düzenine veya kişinin vücut veya hayatına yönelik var olan bir tehlikenin giderilmesi için denetim altına alınması gereken veya suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, eser, emare ve delil bulunan kişinin gözaltına alma veya muhafaza altına alma işlemlerinden önce hakim kararı olmaksızın özgürlüğünün geçici olarak ve fiilen kısıtlanarak denetim altına alınmasıdır Yakalama yetkisinin kaynağı Ceza Muhakemesi Kanunudur.

Özel güvenlik hizmetlerinin daha iyi yürütülmesi için 5188 sayılı kanun ile ÖGG’ne diğer yetkilerle birlikte, YAKALAMA yetkisi verilmiştir. ÖGG tarafından gerçekleştirilen faaliyetler görev alanı ve görev süresi ile sınırlandırılmıştır.

“Özel güvenlik görevlileri silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar, işlenmiş bir suçun sanığı veya suç işleyeceğinden kuvvetle şüphe edilen kişinin takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşya nakli, kişi koruma ve cenaze töreni gibi güzergâh ifade eden durumlarda güzergâh boyu görev alanı sayılır.” 

Görev alanı, zorunlu hallerde Komisyon kararıyla genişletilebilir.

Zor kullanma ve yakalama yetkilerinin kullanılmasını gerektiren olaylar en seri vasıtayla yetkili genel kolluğa bildirilir; yakalanan kişi ve zapt edilen eşya genel kolluğa teslim edilir.

Yakalanan kişi genel kolluğa teslim edildikten sonra gerekli adli işlemler yapılması için CUMHURİYET SAVCISI kararı ile Göz Altına alınabilir, Tahkikat evrakları tamamlandıktan sonra adliyeye sevk edildikten sonra hakim veya mahkemece tutuklanabilir. Kolluğun gözaltına alma yetkisi yoktur.

Yakalama yetkisi kullanılırken haksız uygulamalarla anayasa ile koruma altına alınan kişinin temel hak ve hürriyetine zarar verilmemesi gerekmektedir. Güvenlik personelinin yakaladıkları kişileri hukuka aykırı olarak gerekli usul işlemleri yapması gereken makul sürelerin dışında keyfi yere tutmaları Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunu oluşturur.

Suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişiler, ancak kaçmalarını delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek maksadıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde hakim hararı ile tutuklanabilir. Hakim kararı olmadan yakalama, suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yapılabilir.

Adli Amaçlı Yakalama: Tutuklamanın mümkün kılınması ve Ceza Muhakemesinin yapılabilmesi veya kesin hapis hükmünün infazının sağlanması gayesi ile, hakkında henüz tutuklama kararı verilmeden önce, sanığın kişi hürriyetinin kaldırılmasına “adli yakalama” denir. Kısaca suç işlendikten sonra yapılan yakalamadır. Hakim kararı bulunmamasına rağmen suç işleme şüphesiyle bir kimsenin özgürlüğünün kısıtlanmasıdır.

Önleme Amaçlı Yakalama: ÖGG tarafından görev alanında yapılacak önleme amaçlı yakalama “kamu düzenine veya kişinin vücut bütünlüğü ne yönelik bir tehdidin giderilmesi amacı ile yapılan özgürlük kısıtlanmasına denir.

Kişiye suçu işlerken veya fiilin pek az önce işlendiğini gösteren eşya veya delillerle rastlanması, suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması ihtimalinin bulunması veya hemen kimliğini belirleme imkânının bulunmaması gibi hâllerde, herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilir.

Meşhud Suç (Suçüstü Hali): : İşlenmekte olan suçu veya henüz işlenmiş olan fiil veya fiilin işlenmesinden hemen sonra kolluk kuvveti veya suçtan zarar görmüş kişi veya başkaları tarafından izlenerek yakalanan kişinin veya fiili pek az önce işlediğini gösteren eşya veya eser veya emare veya deliller yakalanan kimsenin işlediği suçtur.

“Fiili işlediği zaman 12 yaşını doldurmamış olanlar ile 15 yaşını doldurmamış sağır ve dilsizler suç nedeni ile yakalanamaz.” 

Çocuklara kelepçe ve benzeri aletler takılamaz. 

Oniki yaşını doldurmuş, ancak onsekiz yaşını doldurmamış olanlar suç sebebi ile yakalanabilirler. 

18 YAŞINDAN KÜÇÜKLERE KELEPÇE TAKILMAZ.

Yakalamada Zor Kullanma: Zor kullanma zorunlu olmalı, Dengeli olmalı ve Yasaya uygun olmalıdır.

• Zor kullanılırken insan onuru zedelenmemeli,
• Toplumun gelenek ve görenekler göz ardı edilmemeli,
• Yapılması gereken işlemler derhal yapılmalı, gereksiz gecikmelere yer verilmemeli,
• Yetkilerin kullanılması sırasında kişilere kötü muamelede bulunulmamalıdır.

Arama: Şüphelilerin yakalanması ve suç delillerini elde etmek için konut, işyeri, kişilerin üstleri vb. yerlerde usulüne uygun olarak yapılan araştırma işlemidir.

Kişinin, üst ve eşyasının aranmasıyla müdahaleye maruz kalan hakkı, “özel hayatının gizliliği ve korunması hakkı‘dır.

Özel güvenlik personeline, yönetmeliğin 14. maddesinde yapılan düzenlemeyle sorumluluk alanı içerisinde önleyici arama yapma yetkisi tanınmıştır. Görev alanı dışında üst araması yetkisi tanınmış fakat genel kolluğun gözetiminde ve denetiminde bulunma mecburiyeti konmuştur.

Arama sırasında yakalanan kişiler veya el konulan madde ve cisimler, yasal işlemi yapılmak üzere bir tutanakla genel kolluğa teslim edilir.

Arama kişinin aynı cinsiyetindeki görevli tarafından yapılır.

Suçüstü halinde herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilir.

Adli Arama: Suç islendikten sonra, suçun delillerini, zapt ve ya müsadereye tabi eşyayı ele geçirmek, suç failini yakalamak için yapılır.

Önleme Araması: Suç islenmeden önce ÖGG’ in kurulusu sabotaj, yangın, hırsızlık, soygun, yağma, zorla isten alı kovma gibi her çeşit tehdit, tehlike ve tecavüze karsı korumak kısaca tehlikeyi ve suç islenmesini önlemek amacıyla yapılan aramadır.

5188 sayılı kanun Özel güvenlik görevlilerine arama konusunda verdiği yetki; önleme araması kapsamında kişilerin detektörle, eşyaların ise x-ray cihazları ile aranması ile sınırlıdır. Güvenlik görevlileri bu çerçevede; görev alanına girmek isteyen kişileri duvarlı kapıdan geçirebilirler ve detektörle üst araması yapabilirler ve eşyalarını X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirebilirler.

Aranan kişilerin arama yapılmasına dair hakim kararı talep etmeleri halinde kendilerine “aramanın 5188 sayılı kanunun 7. maddesine göre yapıldığı ve arama başlamadan önce aramaya rıza göstermezse binaya girmekten vazgeçmesi şartıyla arama yapılmayacağı” kendisine sözlü olarak tebliğ edilir. Aranmayı kabul etmeyen kişilerin binaya giriş yapmasına izin verilmeyebilir.

Önleme amaçlı aramada tutanak düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak aramaya tabi tutulan şahsın talebi halinde tutanak düzenlenir ve bir sureti şahsa teslim edilir. Hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine, Türk Ceza Kanununa göre üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilebilir.

5271 Sayılı CMK’nun 116. maddesinde Önleme arama yetkisini Kamu alanında Genel kolluk kuvvetlerine, 

5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Kanunla da Özel alanlarda Özel Güvenlik Görevlilerine vermiştir. 

Kamuya Açık Alanlarda Yapılacak Önleme Aramasının genel kolluğun gözetim ve denetiminde Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği hükümlerine göre yapılacağı düzenlenmiştir. 

Önleme aramalarında elde edilen suç unsurları hakkında; El konulan sev ve yakalanan kişi tutanakla görevli kolluğa teslim edilir. 

Spor alanına girişte, seyircilerin üstünü ve eşyasını teknik cihazlarla ve gerektirdiğinde el ile kontrol edebilir ve arayabilir. Arama kişinin aynı cinsiyetindeki görevli tarafından yapılmalıdır.